ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ ဖြဲ႕စည္းလိုက္တာကို ႀကိဳဆိုေပမဲ့ ဒီအဖြဲ႕အေနနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ထိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာေတာ့ သတိထား ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အပါအ၀င္ တျခား ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုဖြဲ႕လိုက္တဲ့ ေကာ္မရွင္ဟာ ၀န္ထမ္းေဟာင္းေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတာ ျဖစ္သလို လြတ္လပ္စြာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကုိ ေလ့လာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သမၼတ အႀကံေပးအဖဲြ႕ရဲ႕ အဖြဲ႕၀င္တဦးက ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို မသင္းသီရိက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ ျမႇင့္တင္ဖို႔အတြက္ အၿငိမ္းစား သံတမန္ေဟာင္းေတြ၊ အၿငိမ္းစား ပညာေရးဆိုင္ရာ ေပါေမာကၡေတြန႔ဲအတူ အစိုးရ ၀န္ထမ္းေဟာင္း ၁၅ ဦးနဲ႔ အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ကို ဖြဲ႕စည္းလိုက္တယ္လို႔ အစိုးရက ၿပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာ ၆ ရက္ အဂၤါေန႔က ေၾကညာလုိက္ပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးအဆင့္မွာ ရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အခုလို လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တိုးတက္လာေအာင္ ေကာ္မရွင္တရပ္ဖြဲ႕ၿပီး လုပ္ေဆာင္မယ္လို႔ ေျပာလိုက္တာကို ႀကိဳဆိုေပမဲ့ ဘယ္ေလာက္ထိ လုပ္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ လိုမယ္လို႔ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီက ေျပာပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနမႈေတြ အမ်ားႀကီးထဲက တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ကိစၥဟာ အေရးတႀကီး အဆင့္မွာ ရွိေနတယ္လို႔ NLD ပါတီရဲ႕ ေျပာခြင့္ရသူ ဦးဉာဏ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ အခုလို လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ အေပၚမွာ တကယ္လုပ္ႏုိင္မယ္ ဆုိတဲ့သေဘာ ေျပာတာကို က်ေနာ္တုိ႔ ႀကိဳဆုိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္တမ္း ျဖစ္လာဖို႔ကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ဖုိ႔ လိုအပ္ဦးမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ အဲဒီလုိ လြတ္လပ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားနဲ႔ ဖြဲ႕ထားတဲ့ ေကာ္မရွင္က လြတ္လပ္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခြင့္ ရရွိဖုိ႔ လိုတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အဲဒါကို ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ သတိထားေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္။ တရားဥပေဒ စုိးမိုးေရးက မရွိေသးဘူး။ တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရးကလည္း လူ႔အခြင့္အေရးမွာ ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ အေရးအႀကီးဆုံးကေတာ့ တရားဥပေဒ စုိးမုိးမႈ ရွိဖုိ႔ပါပဲ။”

လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အေပၚ NLD ပါတီရဲ႕ သေဘာထားကို ဦးဉာဏ္၀င္း ေျပာျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုအခ်က္ေတြအျပင္ အစိုးရ အဖြဲ႕အစည္းက လုပ္ငန္းေတြအတြင္းနဲ႔ စစ္တပ္ေတြအတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ဒီေကာ္မရွင္ဟာ တကယ္တမ္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ စံုစမ္း တင္ျပႏိုင္ပါ့မလားလို႔လည္း ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားျပဳ ေကာ္မတီ (CRPP) အဖြဲ႕က ဦးေအးသာေအာင္က ဆိုပါတယ္။
“ေကာ္မရွင္တရပ္ ေပၚလာတယ္၊ ၿပီးေတာ့ အၿငိမ္းစား သံအမတ္ႀကီးမ်ားနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းလုိက္တဲ့ ေကာ္မရွင္ ေပၚလာတာ အေပၚမွာေတာ့ ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစုိးရနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြကုိေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ စုံစမ္းႏုိင္မလား၊ စစ္ေဆးႏိုင္မလား၊ ဒီစုံစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚမွာေရာ ဘယ္ေလာက္အထိ အေရးယူမႈ ရွိမလဲဆိုတဲ့ ကိစၥေတြက ေမးစရာေတြ တပုံတေခါင္းႀကီး ရွိပါတယ္။ စုံစမ္းစစ္ေဆးၿပီးေတာ့ လုပ္ပုိင္ခြင့္ေတြရွိမယ္၊ အေရးယူပုိင္ခြင့္ေတြရွိမယ္ ဆုိတာကေတာ့ အန္ကယ္တို႔ အမ်ားႀကီး သံသယရွိတယ္။ ေစာင့္လည္း ေစာင့္ၾကည့္ဖုိ႔လိုတယ္။”
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ ထုိးစစ္ေတြေၾကာင့္ ေဒသခံေတြ ႀကံဳေနရတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို ဒီေကာ္မရွင္ဟာ ဘယ္လိုေျခလွမ္းေတြနဲ႔ စံုစမ္းၿပီးေတာ့ ဘယ္ေလာက္အထိ လုပ္ႏိုင္မလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြကို သံုးသပ္ခ်င္တယ္လို႔ က်ားျဖဴပါတီလို႔ လူသိမ်ားတဲ့ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီက ဦးစိုင္းေမာင္တင္က ေျပာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လက္ရွိ တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြအတြင္း စစ္တပ္က လုပ္ေနတဲ့ ထိုးစစ္ေတြ ရပ္ဆိုင္းဖို႔နဲ႔ တုိက္ပြဲေတြအတြက္ ေဒသခံေတြကို ေပၚတာအျဖစ္ ေခၚယူေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြဟာ အေတာ္စိုးရိမ္စရာ အဆင့္မွာ ရွိေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“အဲဒီ တုိင္းရင္းသားေဒသမွာ က်ေနာ္နဲ႔ အနီးစပ္ဆုံးကို ေျပာရမယ္ဆုိရင္ တပ္မဟာ ၁ နယ္ေျမမွာျဖစ္တဲ့ SSA ေျမာက္ပုိင္းေပါ့၊ အဲဒီမွာ ထုိးစစ္ေတြ ရပ္ဖုိ႔ေတာ့ ပထမဆုံး အေနနဲ႔ လိုအပ္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ေလာေလာလတ္လတ္ ဒီတပတ္အတြင္းမွာ ျဖစ္သြားတဲ့ ကိစၥေလးတခုေပါ့၊ လယ္ထဲမွာသြားၿပီး ေျမၾသဇာေကၽြးေနတဲ့ လယ္သမားတေယာက္ အပါအ၀င္ ၇ ေယာက္ အဆြဲခံရတာ၊ ေက်းသီးၿမိဳ႕နယ္မွာပါ၊ ေပၚတာဆြဲခံရတယ္။ ေပၚတာဆြဲခံရေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ က်ားျဖဴပါတီကေနၿပီးေတာ့ သြားၿပီးေတာ့ အာမခံ ေပးရပါတယ္။
“အဲဒီေကာ္မတီ အေနနဲ႔ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး ႀကိဳးစားရမွာ အမွန္ပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ တုိင္းရင္းသားေတြက ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားတဲ့ ေဒသေတြမွာ ရွိေနတဲ့ အခါက်ေတာ့ အဲဒီေကာ္မရွင္ အေနနဲ႔ သြားေရာက္ကြင္းဆင္းၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာေလးကို စိစစ္ရမွာေပါ့။ သူတို႔အတြက္က ခက္ေတာ့ ခက္ခဲလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ သူတို႔လုပ္ႏုိင္တဲ့ အတုိင္းအတာေပၚမွာ မူတည္ၿပီးမွ က်ေနာ္တုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရမွာေပါ့။”
က်ားျဖဴပါတီက ဦးစိုင္းေမာင္တင္ ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ ေပၚလာတာကို ႀကိဳဆိုေပမဲ့ သတိနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္လို႔ အခုလို ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြန႔ဲ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕ေတြက ဆိုေပမဲ့ ဒီအဖြဲ႕ဟာ လူ႔အခြင့္အေရး လုပ္ငန္းေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔နဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သီးျခား လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာျဖစ္ၿပီး အေျခအေနေတြကို သမၼတအထိ တိုက္႐ိုက္ တင္ျပႏိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕ျဖစ္တယ္လို႔ သမၼတ အႀကံေပးအဖြဲ႕က အဖြဲ႕၀င္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေနဇင္လတ္က ေျပာပါတယ္။
“အရင္တုန္းကေတာ့ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ေနၿပီးေတာ့ ဒီလို ေကာ္မတီတခု ရွိတယ္ေပါ့။ အခုဟာက်ေတာ့ National Level ျဖစ္သြားတယ္ဗ်။ ဘယ္၀န္ႀကီးဌာန ေအာက္မွာမွ သူက မရွိဘူးဗ်။ ဆုိလုိခ်င္တာက ၀န္ႀကီးဌာန တခုခု၊ သုိ႔မဟုတ္ အစုိးရ အဖြဲ႕အစည္း တခုခုရဲ႕ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈေပါ့ဗ်ာ၊ အဲဒါ သူ႔ဆီမွာ မရွိဘူးဗ်။ ၀န္ႀကီးဌာန တခုခုက မသြားဘဲနဲ႔ သမၼတကို တိုက္႐ိုက္တင္ျပႏုိင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြ သူ႔မွာရွိတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းေျပာရင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္မွာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံမွာလည္း မရွိဘူး မဟုတ္ဘူး၊ ရွိပါတယ္။ တတိယႏုိင္ငံကေတာ့ Developed ျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြထက္ေတာ့ နည္းနည္း ပုိႏုိင္တာေပါ့။”
သမၼတ အႀကံေပးအဖြဲ႕က အဖြဲ႕၀င္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေနဇင္လတ္ ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ ေတာမတ္စ္ အုိေဟး ကင္တားနား (Mr. Tomas Ojea Quintana) ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိမရွိ ကုလသမဂၢက စံုစမ္းဖို႔ ေကာ္မရွင္တရပ္ ဖြဲ႕စည္းေရးကိုလည္း အဆုိျပဳထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

copy rights_http://www.voanews.com/burmese/news/myanmar-human-rights-commission-nld-129447853.html